कृष्ण प्रजापति
० सहीद दिवसय् प्रदेश ३ पाखें सार्वजनिक विदा घोषणाः गनं विदा, गनं ।
० आः स्कूलय् स्थानीय पाठ्यक्रम ः डा. केसी माग पूवनी’ –सुशीला कार्की,
० जिरी वनीपिं पर्यटकपिन्त होटलय् ५० प्रतिशत छ्यापं !
० भेनेजुएलाः विपक्षी नेतायात देय् त्वःतेत प्रतिबन्ध व
० चिकं खरिदय् अमेरिकां प्रतिबन्ध तयेगु घोषणा ।
सहीद दिवसय् प्रदेश ३ पाखें सार्वजनिक विदा घोषणाः गनं विदा, गनं
माघ १६ गते बुधवाः सहीद दिवसया लसताय् प्रदेश नम्बर ३ पाखें सार्वजनिक विदाया घोषणा याःगु खः । अथेहे, केन्द्रपाखें नं विदा क्वःछ्यूगु खः । तर नं प्रदेश ३ या थीथी लागाय् गनं विदा सा गनं चाः ।
खय्तला न्हापा सहीद दिवसया लसताय् थौंया दिं सार्वजनिक विदा हे जुयाच्वंगु खःसा प्रजातान्त्रिक सरकार वयेधुंकाः उगु विदा कटौती याःगु खः ।
स्वनिगःया सन्दर्भय्, सहीद दिवसयाया लसताय् गुलिं गुलिं शैक्षिक संस्थात बन्द जूगु दुसा गुलिं गुलिं चाः ।
अथेहे, स्वनिगलय् फुक्क धैथें ज्याकुथि, सहकारी, बैंक सकतां चाःगु दु
छगू ब्वनेकुथिया छम्ह शिक्षकं धयादीगु दु, “सहीद दिवसया लसताय् बिदा ब्यूसां छुं मपाः, सहीदप्रति नुगः क्वसायेकेगु दिं नं बिदा मब्यूसे सरकारं यायेत्यंगु छु ? विदा छगुलि हे दोधारय् लाःगु सरकारं देय् दयेकी धैगु लक्षण मखना ।”
३ नम्बर प्रदेश ज्याकुथिं थौं सहीद दिवसया लसताय् विदा धकाः सार्वजनिक रुपं घोषणा याःसां नं बेवास्ता जूगु खनेदु । विदाया रुप तकं खनेमदु ।
छम्ह सचेत नागरिकं धाःगु दु, “गनं बिदा, गनं चाः, थ्व छु जूगु ? सरकारया कमजोरी खःकि जनताया ? बिदा हे यायेगु खःसा एकरुपता जुइमाल, बिदा सा बिदा हे, बिदा मखुसा मखु ।
०००
नेपालभाषा, कला–संस्कृति, सम्पदा, वातावरण, दिगो विकास, ट्राफिक व्यवस्थापन लिसेंयात केन्द्रीत यानाः न्यागू पाठ्यपुस्तक तया
येँ महानगरपालिकां वइगु शैक्षिक सत्रनिसें स्थानीय पाठ्यक्रम लागू यायेगु तयारी याःगु दु ।
महानगरपालिकां वि.सं. २०७६ या शैक्षिक सत्रनिसें महानगर दुनेया ६४० गू सामुदायिक विद्यालय व ९१ गू संस्थागत निजी स्कूलय् स्थानीय पाठ्यक्रम लागू यायेगु तयारी याःगु खः ।
आधारभूत तहया ८०० पूर्णाङ्कमध्ये १०० पूर्णाङ्कया पाठ्यक्रम स्थानीय तह नं तयार यायेदइगु जूगु दु ।
अनिवार्य व ऐच्छिक विषय बाहेक १०० पूर्णाङ्कया स्थानीय पाठ्यक्रमया विषयवस्तु स्कूलं ब्वंकेमालीगु जूगु दु ।
वहे कथं कक्षा १ निसें ८ तकया स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माण यानाः लागू यायेगु तयारी न्ह्याकागु महानगरपालिकाया शिक्षा विभागया प्रमुख सिताराम कोइरालां जानकारी ब्यूगु दु ।
कोइरालाया कथं महानगरपालिकाया शिक्षा समितिया बैठकं स्थानीय विषयवस्तु कःघाःगु न्यागू पाठ्यपुस्तक दयेकेगु निर्णय याःगु दु ।
नेपालभाषा, कला–संस्कृति, सम्पदा, वातावरण, दिगो विकास, ट्राफिक व्यवस्थापन लिसेंयात केन्द्रीत यानाः न्यागू पाठ्यपुस्तक तयार यायेगु वय्कलं जानकारी बियादीगु दु ।
कोइरालां धयादी, “जिपिं अझ नं सहलह दुने दु, विषयवस्तुया विषयस थ्वहे लिपांगु निर्णय धाःसा मखु ।” स्थानीय विषयवस्तु, स्थानीयया चाहना कथंया पाठ्यक्रम दयेकेमाःगु जूगुलिं थप सहलह व अध्ययन आवश्यक जूगु वय्कःया धापू दु ।
स्थानीय पाठ्यक्रम दयेकेबलय् स्रोत केन्द्र पाखें विषय विज्ञ, थीथी विद्यालयया विषयगत शिक्षक, प्रधानाध्यापक, विद्यालय व्यवस्थापन समितिया पदाधिकारी, निजी विद्यालय संगठन व सामुदायिक विद्यालय संगठन, अभिभावकलिसे सहलह ययोगु वय्कलं जानकारी बियादीगु दु ।
कक्षा १ निसें ३ तक २०६२, कक्षा ४ व ५ या २०६५ व कक्षा ६ निसें ८ या २०६९ स जारी याःगु स्थानीय पाठ्यक्रमय् स्थानीय, मातृभाषा बाय् छु छु भाषाय् अध्यापन याकेमाःगु व्यवस्था याःगु खः ।
तर, गनं नं उगु व्यवस्था कार्यान्वयनय् वःगु मदु । शिक्षा नं स्थानीय तहया हे मातहतय् वनेधुंकाः धाःसा स्थानीय तहतसें नगर दुने स्थानीय पाठ्यक्रम लागू यायेत्यंगु दु ।
०००
दोलखाया पर्यटकीय नगरी जिरी भ्रमणय् वनीपिं पर्यटकपिन्त होटलया कोथा भाडाय् ५० प्रतिशत छ्यापं (छूट) बिइगु जूगु दु ।
बुधवाःनिसें लागू जुइगु कथं होटल ब्यवसायीपिन्सं जिरी भ्रमणय् वनीपिं पाहाँया नितिं थुज्वःगु घोषणा याःगु खः ।
पर्यटकयात जिरीइ आकर्षित यायेगु आज्जुं होटल व्यवसायीं न्ह्याग्गु कथं स्तरया होटलय् नं चलनचल्तीया मूपाखें कोथा भाडाय् छ्यापंअफर याःगु जिरी उद्योग वाणिज्य संघया नायः गेल्बु शेर्पां जानकारी बियादीगु दु ।
सगरमाथाया प्रवेशद्वारया रुपं काइगु जिरी सतक विस्तार जुइधुंकाः पुलांगु व्यापार म्हो जुयाः होटल व्यवसाय नं बांमलानाः वनेधुंकाः व्यवसायी थःपिं हे सक्रिय जूगु खः ।
जिरीइ पर्यटन प्रबर्द्धनया नितिं स्थानीय व्यवसायीया पहलयात स्थानीय सरकारं नं साथ ब्यूगु दु । जिरी नगरपालिकां क्लिन जिरी, ग्रिनी जिरी, अर्गा्निक जिरी अभियान हे न्ह्याकूगु दु ।
नगरपालिकां आः नगरया सुचुपिचुइ ध्यान ब्यूगु नगर प्रमुख टंक जिरेलं जानकारी बियादीगु दु ।
नगरपालिकाया हे न्ह्यलुवाय् पर्यटन प्रबर्द्धन यायेत पूर्वाधार निर्माणया ज्या तकं न्ह्यःने यंकूगु नगर प्रमुख जिरेलं धयादीगु दु ।
जिरीइ लिपांगु इलय् न्हूगु होटल व्यवसायी नं थप जुजुं वंगु दु । आधुनिक सेवालिसें युवापिन्सं छगू दर्जन होटल भुखाय् लिपा थप याःगु दु । पर्यटकया सेवाया न्हापांगु आधार होटल जूगुलिं होटल व्यवसायी संगठित जुइगु जुयाच्वंगु दु ।
जिरीया होटल व्यवसायी भेला जुया छुं दिं न्ह्यः बसन्त प्रधानया नायःसुइ होटल संघ जिरी तकं नीस्वंगु दु ।
नायः प्रधानं धयादी, “सगरमाथाया प्रवेशद्वार धकाः विदेशीपिन्त जक पर्यटक कथं काइगु खः । डक चालेधुंकाः पर्यटक जिरीसिबें नं तप्यंक सल्लेरी व बाम्ती थ्यनेधुंकाः जिरीया होटल व मेमेगु व्यवसाय तकं सुस्त जुइधुंकाः विकल्पया मालेगु ज्याय् स्वदेशी पर्यटक लक्षित योजना न्ह्यःने हयागु खः ।” जिरीइ पर्यटकया बसाइँ तःहाकः यायेत स्थानीय गाइडया तकं व्यवस्था यायेत्यनागु जानकारी प्रधानं बियादीगु दु ।
व्यवसायं आः बैशाखतकया नितिं छ्यापं अफर ब्यूसां नं उकिया लिच्वःया आधारय् ज्याझ्वः वइगु व्यवसायीपिन्सं जानकारी ब्यूगु दु ।
माघ १५ गतेनिसें बैशाखया न्हापांगु वाःतक कोथा भाडाय् ५० प्रतिशत व नसाज्वलंया परिकारय् तकं विशेष छ्यापं बिइगु निर्णय जूगु होटल व्यवसायी तकं जुयादीम्ह जिरी उद्योग वाणिज्य संघया न्हापांम्ह उपाध्यक्ष बाबुराजा श्रेष्ठं धयादीगु दु ।
०००
पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीं सरकार न्ह्यःने आमरण अनसनरत प्रा.डा. गोविन्द केसयिा माग पूवंकेगुया विकल्प मदूगु खँ धयादीगु दु ।
बुधवाः न्हिनय् डा. केसीयात नापलायेत शिक्षण अस्पतालाय् च्वंगु अनसनस्थल थ्यंकादीम्ह कार्कीं डा. केसीया माग पूवंकेबलय् सुयागु नं हार मजुइगु, जनताया जित जुइगु धयादिल । कार्कीं न्ह्यःने धयादी, “थौं मेडिकलया क्षेत्रय् गुगु सुधार वःगु दु, व वय्कःया हे लडाईपाखें वःगु खः । उकी भच्चा माथेमा कार्यदलया दु ।”
सरकारं म्हो मागयात छाय् थाकाः जिद्दी याःगु खः थःम्हं मथूगु वय्कलं धयादिल । वय्कलं धयादी, “डा. केसीया माग पूवंकल धाःसा राष्ट्रया जीत जुइ, प्रधानमन्त्रीया जित जुइ । वय्कःया माग पूवनी । लिपा लाकेगु बेकार खः ।”
प्रधानमन्त्रीं डा. केसीयात छिगु माग पूवंके धकाः वचं ब्यूगु लुमंकूसें पूर्वप्रधानन्यायाधीश कार्कीं धयादी, “डा. केसी सन्यासी खः । थःगु नितिं छुं म्वाः वय्कःयात । वय्कःया माग पूवनेमा धैगु प्रधानमन्त्रीया नुगलय् नं मदूगु मखु जुइ ।”
डा. केसीया माग पूवंकेत लिपा लायेधुंकूगु खँ कार्कीं धयादीगु दु । तर, सरकारं आःतक वार्ता तकं याःगु मदुनि धैगु न्ह्यसलय् पूर्वप्रधानन्यायाधीश कार्कीं धयादी, “जितः मताः कि थथे व्यक्तियात स्याइ धकाः । यदि इन्कार यात धाःसा ३ करोड नेपाःमिया भावनाय् तःधंगु प्रहार जुइ । गुबलें ल्वःमंके मफइगु घाः लाइ ।”
वय्कलं डा. केसीयात “निश्चित जुयादिसँ, छिगु माग पूवनी” धकाः हःपाः तकं बियादीगु दु ।
०००
विद्यार्थी संगठनं आह्वान याःगु जिल्ला बन्दं कञ्चनपुरया जनजीवनय् लिच्वः लाःगु दु ।
सरकारी स्वामित्वय् दूगु जग्गाय् दयेकातःगु अवैध संरचना थुनेत माग यासें तःक्वःमछि ध्यानाकर्षण याकूसां नं बेवास्ता यायेधुंकाः विद्यार्थी संगठनं मंगलवाःनिसें कञ्चनपुर बन्द आह्वान याःगु खः ।
बन्दया हुनिं सुथंनिसें भीमदत्तनगरं चलेजुइगु चीहाकःगु दूरी व ताःहाकःगु दूरीया सवारीसाधन संचालन मजूगु खःसा भीमदत्तनगर बजाः, शैक्षिक संघसंस्था, उद्योग–कलकारखाना लिसेंया ज्याय् तकं लिच्वः लाःगु दु
महेन्द्रनगर नगर विकास समितिं भाडाया नामय् बजाःया गुरुयोजना हे मिचेयानाः सयौं पक्की संरचना दयेकेधुंकाः अनया विद्यार्थी व युवा संघ संगठन उकिया विरोधय् क्वाहाँ वःगु खः ।
अवैध संरचना थुनेत मानेमजुइधुंकाः आन्दोलन यायेमाःगु नेपाल तरुण दल कञ्चनपुरया नायः महेश चन्दं धयादीगु दु ।
बन्दया हुनिं सलंसः यात्रुपिं पूर्वपश्चिम राजमार्गय् अलपत्र जूगु दु ।
कञ्चनपुर तरुण दल नायः चन्दं धयादी, “प्रक्रिया मिचेयानाः पहुँचया भरय् सरकारी जग्गाया दुरुपयोग याःगु दु ।”
अवैध जग्गा लिज खारेजी, निर्माण याःगु अवैध संरचना थुनेमाःगु व कानून मिचेयानाः जग्गा लिजय् ब्यूगु नगर विकास समितिया पदाधिकारीपिन्त कारवाहीया दायरा हयेमाःगु आन्दोलनरत पक्षया माग दु । जिल्ला प्रशासन ज्याकुथि कञ्चनपुरं अवैध संरचना चीकेगु ज्या न्ह्याकूगु दु ०००
पारस्परिक जवाफदेहीतासाथ नागरिक समाज धइगु विषयय् मानव अधिकार सञ्चार प्रतिष्ठानया ग्वसालय् साझा सभा जुल । ज्याझ्वलय् पुलांम्ह मन्त्री व सांसद महेश बस्नेतं अप्रेशन याये धुंक बिरामी गुकथं भचा मौन च्वनीगु खः, आःया राजनीतिक व आर्थिक वातावरण नं उथकं हे मौन खने दयाच्वंगु न्ह्यथनादिसें देसय् आर्थिक व राजनीतिक सुधारया लागिं अझ छुं ई काइगु खँ कनादिल । अस्पताल, स्कुल, कलेज व थीथी संघ संस्थाय् जुयाच्वंगु भ्रष्टाचार निर्मूलया लागिं नं आः थःपिसं तीब्र ढंगं ज्या यानाच्वनागु खँ नं वय्कलं स्पष्ट यानादिल ।
सूर्यविनायक नगरपालिका २ वडाया अध्यक्ष कमलनाथ आचार्यया सभापतित्वय् जूगु ज्याझ्वलय् यूएनएआइडीया प्रतिनिधि गोविन्दराज पौडेलं स्थानीय स्तरय् ज्याझ्वः यानाः केन्द्रय् स्तरय् यंकेत थःपिसं सञ्चारकःमि मार्फत् ज्या यानाच्वनागु खँ कनादिल । ज्याझ्वलय् जिल्ला समन्वय समिति ख्वपया दुजः गीता सुवेदी देउजां ख्वप अस्पतालय् वीमाया वासः कायेत तकं थाकुगु गुनासो प्वंकादिल । ज्याझ्वलय् नेपाल पत्रकार महासंघ ख्वपया अध्यक्ष पुष्करराज बुढाथोकी, एनजीओ फेडरेशनया अध्यक्ष सोम शर्मा बजगाईं लगायत. थः थःगु नुगः खँ कनादीगु खः ।
०००
भेनेजुएलाया सर्वोच्च अदालतं विपक्षी नेता हुवाँ गुएइदोयात देस मत्वःतेत मंगलवाः आदेश ब्यूगु दु ।
थःम्हं थःम्हेसित अन्तरिम राष्ट्रपति घोषणा यानादीम्ह गुएइदोया सम्पत्ति रोक्का यायेत नं अदालतं आदेश ब्यूगु जानकारी ब्यूगु दु ।
गुएइदोया विरुद्धय् महान्यायाधीवक्ता तारेक विलियम साबया माग कथं अदालतं थुज्वःगु फैसला याःगु अधिकारीपिन्सं धाःगु दु ।
विपक्षी नेता गुएइदों देसया शान्ति सुव्यवस्थाय् लिच्वः लाकूगुलिं देस त्वःते मदइगु आदेश बिइत महान्यायाधीवक्तां माग यानादीगु खः ।
गुएइदों थःत देसया अन्तरिम राष्ट्रपति घोषणा यायेधुंकाः गुलिखे जनता व निकायं वय्कःयात समर्थन याःसां नं सर्वोच्च अदालतं धाःसा वय्कःया विपक्षय् मत जाहेर याःगु खः ।
ताःहाकःगु राजनीतिक संघर्षया हुनिं चरम आर्थिक संकट भोगेयानाच्वंगु भेनेजुएलाय् लिपांगु इलय् राजनीतिक द्वन्द्व आपालं चर्केजूगु दु । द्वन्द्व अप्वःगुलिं लिपांगु छुं वाः हिंसात्मक घटना नं आपालं जूगु दु ।
विपक्षीपिन्सं बहिष्कार याःगु निर्वाचनयात हे वैध मानेयानाः राष्ट्रपति निकोलास मदुरों राष्ट्रपतिया निगूगु कार्यकाल न्ह्याकेधुंकाः विवाद थप चर्केजूगु खः ।
निर्वाचन निष्पक्ष जुइमफइगु धासें विपक्षीपिन्सं निर्वाचन बहिष्कार याःगु खः । विवादित निर्वाचनपाखें राष्ट्रपतिइ निर्वा्चित जूगु घोषणा जुइधुंकाः वय्कलं थ्वहे जनवरी १० य् सपथ ग्रहण यानादीगु खः । वय्कःया सपथलिसें देय् न्यंकं विरोध प्रदर्शन जूगु खः ।
उगु निर्वाचनयात अवैध व अमान्य धाःम्ह अमेरिका, युरोपेली देस लिसेंयापिन्सं आः नं मदुरोयात अस्वीकार यानाः विपक्षी नेता गुएइदोया समर्थन यानाच्वंगु दु ।
चीन, रुस लिसेंया देसतसें धाःसा निकोलासयात हे मान्यता बिसें विद्रोही नेता गुएइदोया विपक्षय् दंगु दु ।
संयुक्त राष्ट्र संघया कथं आः जूगु विरोध प्रदर्शनया झ्वलय् कम्ती नं ४० म्ह मनूत सीगु दु । मेपिं सलंसः घाःपाः जूगु व गिरफ्तारीइ लाःगु अधिकारीपिन्सं जानकारी ब्यूगु दु ।
खाद्य व वासःथें जाःगु अत्यावश्यक वस्तुया अभाव व अत्यधिक महंगीया हुनिं लखौं नागरिक भेनेजुएलां विस्थापित जुइगु क्रम अप्वयावःगु दु ।
थ्वहे झ्वलय्, अमेरिकां भेनेजुएलाया सरकारी चिकं कम्पनीपाखें चिकं खरिदय् प्रतिबन्ध तयेगु घोषणा याःगु दु ।
