सिमकोट (हुम्ला): बसाइँसराइका कारण उत्तरतर्फ रहेको नाम्खा गाउँपालिका-६ को हिमालपारि परिचित लिमी क्षेत्रका जाङ गाउँ पूर्ण रूपमा रित्तिएको छ। एक वर्षअघि मात्र चार घरधुरी रहेको जाङ गाउँ अहिले खाली भइसकेको छ।
वडा सदस्य तुन्डुप लामाका अनुसार भौतिक सुविधाको खोजीमा यहाँका बासिन्दा काठमाडौँ, सुर्खेत, नेपालगञ्जलगायतका शहरी क्षेत्रतर्फ सरेका छन्। केही स्थानीय रोजगारीका लागि चीनको ताक्लाकोट गएका छन् भने सिमकोट र अन्य सुविधा सम्पन्न ठाउँहरूमा स्थायी बसाइँसराइ गर्न थालेका छन्।
शिक्षा र स्वास्थ्य सेवाको अवस्था
- स्वास्थ्य सेवा:
लिमी स्वास्थ्य चौकीमा बिरामीको उपचारका लागि वर्षभरि स्वास्थ्यकर्मी खटाइएको छ। हल्जी र तील गाउँका लागि पनि बाह्रै महिना स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराइएको भए पनि बसाइँसराइको क्रम रोकिएको छैन। - शिक्षा:
जाङ गाउँको भृकुटी आधारभूत विद्यालय विद्यार्थी नहुँदा बन्द भइसकेको छ।
अन्य गाउँहरूको स्थिति
- तील गाउँ:
यस वर्ष यहाँ केवल १५ घरधुरी मात्र बाँकी छन्। हिउँदमा चिसो छल्न अन्यत्र जाने र वर्षायाममा फर्किने चलन भए पनि पछिल्लो समय फिर्ता नआउनेको संख्या बढ्दै गएको छ। - हल्जी गाउँ:
यहाँ पनि बसाइँसराइका कारण जनसंख्या घट्दै गएको छ।
बसाइँसराइका कारण
- यातायात र विद्युत् जस्ता आधारभूत भौतिक सुविधा अभाव।
- गुणस्तरीय शिक्षा र स्वास्थ्य सेवाको पहुँचको कमी।
- चिसो मौसम र कठिन जीवनशैली।
- रोजगारी र सुविधा सम्पन्न जीवनको खोजी।
असर र चिन्ता
लिमी क्षेत्रका गाउँहरू क्रमशः खाली हुँदै जानु हिमाली जीवनशैली, संस्कृति र स्थानीय समुदायका लागि ठूलो चुनौती हो। गाउँहरू खाली हुँदा क्षेत्रको सांस्कृतिक सम्पदा र पारम्परिक जीवनशैली संकटमा पर्नसक्छ।
सरकार र स्थानीय निकायहरूले भौतिक पूर्वाधार विकास, रोजगारी सिर्जना, र गुणस्तरीय सेवा सुविधा विस्तारमा ध्यान नदिएमा हिमालपारिका अन्य गाउँहरू पनि रित्तिने जोखिम बढेको देखिन्छ।
