कृष्ण प्रजापति
० स्वीस्वदँ लिपा थुगुसी ख्वपय् बेताल भैरवया न्हूगु मूर्ति स्थापना ।
० आः गाडी गइपिसं अश्लिल शब्द तकं प्रयोग याये मदइगु जुल ।
० भाषासेवी अष्टमुनि गुभाजु मन्त ः ल्वाभः माःबलय् सकेट बम लुल !
० अर्घाखाँचीइ जीप दुर्घटनाः स्वम्ह सित, १० म्ह घाःपाः । व
० धरानय् बस दुर्घटनाः प्यम्ह सित, ३५ म्ह घाःपाः ।
स्वीस्वदँ लिपा ख्वपय् तसकं ग्यानापुम्ह द्यः कथं कयातःम्ह बेताल भैरवया मूर्ति न्हूगु स्थापना याःगु दु । स्वीस्वदँ न्ह्यः तःसानिसें दँय् दसं बिस्काः जात्राया इलय् अप्पां कयेकीगु कारणं प्वाः प्वाः जक खने दयाच्वंम्ह उम्ह भैलःखःया न्ह्यःने तयेमाःम्ह बेताल भैरवया न्हूगु मूर्ति ख्वप वडा नं. ८ च्वंम्ह नारायणप्रसाद खाइतुं तःगु खः । वय्कलं हे वंगु मोहनिया इलय् नवदुर्गा गणयात छगः छगः सिजःया त्यपः छायादीगु खः । दाता खाइतुं भैरवनाथ गुथि गणया गुथियारतय् इनापय् न्हूम्ह बेताल भैरव दयेका छायागु खँ कनादीगु दु । वय्कःया छेँ लिबालिबिइ हे उगु मूर्ति दयेकूगु खः । अन छम्ह सिंकःमि, थिमिया निम्ह ख्वाःपाः दयेकीपिं कःमि, यलं निम्ह धातुया कलाकार व ख्वपया निम्ह बुट्टा कीपिं कलाकारं स्वला बिका थ्व मूर्ति तयार याःगु खः । चैत २३ गते उगु मूर्तिया विधिवत प्रतिष्ठापन पूजा याःगु खः ।
आइतवाः टौमढी लागाय् तःजिक उगु बेताल भैरव व न्यातपौया मूर्तिइ ब्वः छायेगु ज्या जूगु खः । न्हूम्ह बेताल भैरवया मूर्ति थुगुसी कन्हय् न्हापांखुसि चैत २७ गते भैलः खतय् तयेत्यंगु दु । उगु मूर्ति थुगुसीया भैलःखःया दक्कलय् आकर्षण जुइगु अनुमान याःगु दु । ख्वप नगरपालिका वडा नं. ५ भौल्वाछेँ छेँ जुयाः आः लिबालिबिइ च्वनाच्वंम्ह ५० दँया खाइतुं उगु बेताल दयेकेत दुर्लभ सिं धाःसा ख्वपया स्वमला गल्लीइ च्वंम्ह अच्युत जोशीया लाछिं हःगु खः । स्वामिमाया सिं तयार याःगु उगु मूर्तियात सिज पातां भुनाः मूर्ति दयेकूगु खः । उगु मूर्ति मेबलय् भैलःद्यःथाय् सिखलं धलिमय् क्वपुसां पुइका चिनातइगु खः । तसकं हारांम्ह माने याइम्ह उम्ह द्यः चाहिउ वइगु पाः लायेवं झ्यालं वा कःसिं कुतु वने यः धाइगु चलन दु ।
दाता खाइतुं थ्वया नापं भैलः द्यःया नित्य पूजाया लागिं छ्यलीगु स्वीछताजिया वहया थलँभालाँ नापं २ किलो वहया सामान नं प्रदान याःगु खः । थ्वयां न्ह्यः भैरवनाथया पूजाय् छ्यलीगु थलँभालाँ फुक्कं चायागु खः ।
०००
नक्कली वा म्याद फुइधुंकूगु म्हसीका पौ क्यनाः सार्वजनिक गाडी भाडाय् छ्यापं (छूट) कायेत्यंपिन्त कारवाही जुइगु जूगु दु । उलि जक मखुसे गाडी दुने फोहर याःसा, अश्लील शब्द वा चित्र च्वःसां नं कारवाही भोगेयायेमालीगु जूगु दु ।
सार्वजनिक यातायातया साधनं याइगु यात्रा सुरक्षित व व्यवस्थित मजूगु गुनासो दँबदँ न्ह्यःनिसें हे वयाच्वंगु दु । उकिं कानून हे दयेकाः उकियात थप व्यवस्थित यायेगु कुतः स्वनिगःपाखें न्ह्याकूगु दु ।
स्वनिगलय् चलेजुइगु बस व माइक्रोबसय् स्कूल व कलेज ब्वनीपिं विद्यार्थी, अशक्त, ज्येष्ठ नागरिकं म्हसीका पौ क्यनीबलय् छ्यापं कायेखनी । तर, स्कूल व कलेज भर्ना हे मजूपिन्सं नं नक्कली म्हसीका पौ क्यनाः छ्यापंया सुविधा कायेगु यानाः वयाच्वंगु दु । तर, आः म्याद फुइधुंकूगु म्हसीका पौ वा नक्कली म्हसीका पौ छ्यलाः भाडाय् छ्यापं कायेत्यंपिं यात्रुतय्त कारवाही जुइगु जूगु दु ।
स्वनिगःया सार्वजनिक यातायातयात व्यवस्थित यायेत येँ महानगरपालिकां विधेयक हे दयेकूगु दु । येँ महानगरपालिकाया नगरसभां पारित याःगु ‘सवारी व यातायात व्यवस्थापन विधेयक २०७५’ स सार्वजनिक सवारीया साधन संचालन याइगु कम्पनी, चालक, सहचालक व यात्रुया कर्तव्यत क्वःछ्यूगु दु ।
येँ मनपाया उगु निर्णय कथं आः सार्वजनिक यातायातया नितिं सरकारं क्वःछ्यूगु निर्धरित भाडा मपूसे यात्रा याःसा वा यायेत्यंसां नं कारवाही जुइगु जूगु दु । टिकट मकाइगु वा छुं शर्तय् निर्धारित दरसिबें म्हो भाडा पुलीगुथें जाःगु ज्या याःसां नं कारवाही जुइगु जूगु दु । अथेहे, पुलांगु टिकट क्यनाः यात्रा यायेत्यंपिं वा याइपिन्त नं मनपां कारवाही याइगु जूगु दु । मिसा, अशक्त, ज्येष्ठ नागरिकया नितिं आरक्षित सिटय् च्वंसां नं जरिवाना पुलेमालीगु व्यवस्था विधेयकय् दु ।
थुज्वःगु कसुर याइपिन्त न्हापां सच्छि व वधुंकाः न्यासः तका तक जरिवाना जुइगु व्यवस्था विधेयकय् दु ।
गाडीइ अश्लील शब्द व चित्र च्वसां नं महानगरपालिकां कारवाही याइगु जूगु दु । उगु कसुर याइपिन्त न्हापां न्यासः व वधुंकाः द्वःछि तका तक जरिवाना जुइगु जूगु दु ।
महानगरपालिकाया आइतवाःया नगरसभां पारित याःगु विधेयक आःया १५ न्हु दुने प्रमाणीकरण जुयाः राजपत्रय् पिथने धुंकाः कार्यान्वयनय् वइगु महानगरपालिकाया सुचं अधिकारी बसन्त आचार्यं जानकारी ब्यूगु दु । वधुंकाः स्वनिगःया सार्वजनिक यातायातया बेथिति अन्त्य जुइगु महानगरपालिकां विश्वास काःगु दु ।
स्थानीय तहया निर्वाचनलिसें संघीय सरकार मातहत दूगु अधिकार स्थानीय सरकारय् वंगु दु । संविधानं ब्यूगु अधिकार कथं स्थानीय सरकारं नं स्थानीय व नगरस्तरया सेवामूलक लागायात व्यवस्थित यायेत थःपिनिगु हे ऐन कानून दयेकेगु ज्या न्ह्याकूगु दु । वहे अन्तर्गत येँ महानगरपालिकां थःगु नगर लागा दुने संचालित सार्वजनिक यातायातया लागा व्यवस्थित यायेत विधेयक दयेकूगु खः ।
उगु विधेयकय् सुं यात्रुं थःम्हं यात्रा यानाच्वंगु सवारीसाधन दुने वा पिने फोहर वांछ्वःसां नं कारवाही जुइगु जूगु दु । गुलिखे यात्रुं नःगु चकलेट, बिस्कुट, चाउचाउया प्लास्टिक, लःया बोटल बस दुने वा झ्यालं पिने वांछ्वयेगु याइ । आःनिसें थुज्वःगु ज्या याःसां नं कारवाहीया भागिदार जुइमालीगु जूगु दु ।
०००
नेपालभाषा ख्यःया पुलांम्ह भाषासेवी अष्टमुनि गुभाजु ६५ दँया उमेरय् म्हिगः सोमवाः न्हिनय् थ्यंमथ्यं ४ः१५ ता इलय् मन्त ।
मदुम्ह अष्टमुनि गुभाजु यलया महालक्ष्मीस्थानय् च्वंगु गणेशमान मेमोरियल अस्पतालय् वासः याकाः च्वनादीम्ह खः ।
नेपालभाषा ख्यलय् जीवन पाना झायाच्वनादीम्ह भाषाह्यःमि अष्टमुनि गुभाजु वंगु मंगलवाःनिसें म्हं मफयाः हाकनं अस्पताल भर्ना जुयादीगु खः ।
मदुम्ह गुभाजु वंगु थ्यंमथ्यं १५ न्हु न्ह्यः नुगःचु व जलास्यँ ल्वचं कयाः अस्पताल भर्ना जुयादीगु खः । वय्कःया निम्ह काय् व जहान दी ।
मदुम्ह गुभाजुया जहान मंगलादेवी नेपालभाषा ख्यःया नांजाःम्ह व्यक्तित्व खः ।
०००
अर्घाखाँचीया भूमिकास्थान नगरपालिका–८ लात्तेबाझय् जीप दुर्घटना जुयाः स्वम्ह मनूत सीगु दु ।
सीपिं प्युठान ऐरावती गाउँपालिका–२ या ५० दँया धनबहादुर राना, १४ दँया मनिका आचार्य व थ्यंमथ्यं ५ दँ दुम्ह छम्ह मचा जूगु प्रदेश ५ ट्राफिक प्रहरी ज्याकुथि बुटवलं जानकारी ब्यूगु दु ।
निम्हेसिगु घटनास्थलय् हे व मचाया सन्धीखर्क अस्पतालय् ज्यान वंगु प्रहरीं जानकारी ब्यूगु दु । पाःल्हूगु लँपुइ ब्रेक फ्रेल जुइधुंकाः जीप सतकं क्वय् कुतुंवना दुर्घटना जूगु प्रहरीं जानकारी ब्यूगु दु ।
जीपय् १८ म्ह यात्रु च्वनावंगु खः । घाःपाःजूपिं मध्ये ८ म्हेसित थप वासः यायेगु नितिं लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल बुटवल रिफर याःगु व मेमेपिं घाःपाः जूपिनिगु सन्धीखर्कय् हे वासः जुयाच्वंगु प्रहरीं जानकारी ब्यूगु दु ।
०००
सुनसरीया धरानय् बस दुर्घटना जुयाः प्यम्ह मनू सीगु दुसा ३५ म्ह मनू घाःपाः जूगु दु ।
धनकुटाया चौबिसे गाउँपालिका बुधबारें धरानपाखे वयाच्वंगु को २ ख २७१३ ल्याःया बस धरानया जिरोप्वाइन्टय् ब्रेक फेल जुयाः दुर्घटना जूगु प्रहरीं जानकारी ब्यूगु दु ।
दुर्घटनाय् सीपिं चालक चक्रबहादुर गुरुङ, यात्रु बलबहादुर मगरया जक म्हसीका सीदूगु दु । प्रहरीया कथं छम्ह मिसा व वया म्ह्याय्या नां सीमदुनि ।
घाःपाः जूपिनिगु धरानया बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानय् वासः जुयाच्वंगु दु ।
०००
सोमवाः सुथय् हे प्रहरीयात सुचं वल, ‘येँया बसुन्धराया ओसिस क्याफे ल्यूने च्वंगु छेँय् तःधंगु ल्याखय् ल्वाभः सुचुकातःगु दु ।’
विप्लव पुचःयात प्रतिबन्ध तयेधुंकाः अवैध ल्वाभःया मालेगु ज्या तीव्र याःपिं प्रहरी थ्व सुचंपाखें गम्भीर जुल । महानगरीय प्रहरी वृत्त, महाराजगञ्जया पुचः अपरेशनय् खटेजुलसा येँया प्रहरी परिसर टेकु नं सम्पर्कय् वल ।
अपरेशन पुचः सम्भावित छेँय् थ्यंकल । सावधानीपूर्वक दुहाँ वंपिं प्रहरी पुचलं निगूगु तल्लातक थ्यंबलय् उज्वःगु छुं ल्वाभः लुइकेमफुत । स्वंगूगु तल्लाय् च्वंगु ‘द वर्ल्ड कल्चर आर्ट एसोसिएसन अफ नेपाल’या ज्याकुथिइ दुहाँ वनाः प्रहरीं फुक्कसित नियन्त्रणय् काल, खानतलासी यात । तर, ल्वाभः ला लुयामवः, बरु सकेट बम धाःसा लुयावल ।
छम्ह प्रहरी अधिकारीया कथं ईंचा–मुगःचा दूगु ध्वाँय् दुने प्वःचिनातःगु अवस्थाय् सकेट बम लुयावःगु खः । प्रहरीं ज्याकुथि दुनेच्वंपिं सेवाग्राही व कर्मचारीलिसें न्याम्हेसित नियन्त्रणय् कयाः अनुसन्धान न्ह्याकूगु दु ।
ज्याकुथिया संचालक डम्बर बिसी धाःसा पाटन अस्पतालय् वासः याकाच्वंगु दु ।
नेपाली सेनाया पुचः घटनास्थलय् थ्यंकाः बम डिस्पोज यायेधुंकूगु दु । थ्वसिबें न्ह्यः फागुन २४ गते वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघया नायः रोहन गुरुङया छेँय् प्रेसर कुकर बम विस्फोट याःगु खः । घटनाय् स्वम्ह घाःपाः जूगु खःसा तःधंगु भौतिक क्षति जूगु खः ।
अनुसन्धानया झ्वलय् प्रतिबन्धित नेत्रविक्रम चन्द नेतृत्वया विप्लव पुचलं माग याःकथं चन्दा मबिइधुंकाः गुरुङया छेँय् विस्फोट याःगु खँ सीदूगु दु ।
००००
छवाः न्ह्यःनिसें देसया आपालं थासय् वयाच्वंगु वा अझ नं छुं दिं यथावत जुइगु जूगु दु । पूर्वी व मध्य तराईलय् धाःसा धाकुफय् वइगु प्रक्षेपण जल तथा मौसम पूर्वानुमान महाशाखां याःगु दु ।
थ्वसिबें न्ह्यः महाशाखाया मौसमविदं सोमवाःनिसें मौसमय् क्रमिक सुधार वइगु धाःगु खः । तर, महाशाखां मंगलवाः स्वन्हुया बुलेटिन सार्वजनिक यासें देसया आपालं थासय् वा वइगु व फय् वइगु प्रक्षेपण याःगु दु ।
मौसमविद मञ्जु बासीं धयादी, “याकनं याकनं मौसमी प्रणाली विकसित जुयाच्वंगु दु । हाकनं न्हूगु प्रणालीं आः वा वयाच्वंगु दु ।”
मौसमविद् बासीया कथं मंगलवाः पश्चिमय् पोखरानिसें पूर्वय् ताप्लेजुङतक आपालं थासय् सामान्यनिसें पूर्ण बदलीया अवस्था दु । व उगु लागाया आपालं थासय् वा नं वयाच्वंगु दु । पोखरानिसें पश्चिमया पहाडी भूभागय् आंशिक बदली जूगु दुसा तराई भूभागय् मौसम सफा जूगु बासीं धयादीगु दु ।
स्वनिगलय् अझ नं छुं घौ वा वइ । तर, न्हिनय् वा वइगु द्यूसां नं बदलीया अवस्था धाःसा दयातुं च्वनीगु अनुमान याःगु दु ।
आः प्रि–मनसुन सक्रिय जुयाच्वंगु दु । मौसमविदपिनिगु कथं नेपालय् सामान्यतया मार्च, अप्रिल व मे तक प्रि–मनसुन गतिविधि जुइ व जुन १० निसें मनसुन सुरु जुइ । न्हापांगु दँलिसे तुलना यायेबलय् थ्व दँ प्रि–मनसुन असामान्य तरिकां सक्रिय जूगु दु ।
वंगु दँ अप्रिल महिना ज्वःछि येँया एयरपोर्ट केन्द्रय् १३८ मिलिलिटर वा वःगु मौसम विज्ञान विभागया रेकर्ड दु । थुगु दँ अप्रिल १ निसें ९ तारिखतक थ्यंबलय् २० मिलिलिटर वा वःगु दु ।
थुज्वःगु हे अवस्था जुयाच्वंसां सामान्यसिबें अप्वः वा वइगु विभागया अनुमान दु । मौसमविद् बासीं धयादी, “थौंकन्ह्य्या मौसमी प्रणालीयात स्वयेबलय् थुगु दँ प्रि–मनसुन सिजनय् सामान्यसिबें अप्वः हे वा वइगु खनेदु,
मौसम पूर्वानुमान महाशाखाया कथं, मंगलवाः हिमाली भेगय् च्वापुवा गाइगु तकं सम्भावना दु । बुधवाः सुथय् धाःसा वा वइगु सम्भावना मदुगु मौसमी बुलेटिनय् न्ह्यथनातःगु दु । अय्सां, न्हिनय् धुंकाः धाःसा तच्वकं लिसें हल्का वा वइगु अनुमान महाशाखां याःगु दु ।
बिहिवाः नं देसया पूर्वी व मध्य भागय् वा वइगु खनेदु । मौसम पूर्वानुमान महाशाखाया कथं बिहिवाः उगु थासय् तच्वकं लिसें हल्का वा वइगु सम्भावना दु ।
०००
२७ म्ह मनूया ज्यान वंगु कथं धाकुफय् वःगु निवाःया दुने हे बाराय् हाकनं मंगलवाः सुथय् ‘प्वं वा’ लिसें फय् वःगु दु । फसं यानाः एसईईया लिसें जनजीवनय् लिच्वः लाःगु दु । ‘प्वं वा’ लिसें बाघौतक वःगु फसं सिमरा उपमहानगरपालिका दकले अप्वः लिच्वः लाःगु दु ।
करैयामाई गाउँपालिकाय् च्वंगु नेपाल प्रहरीया अस्थायी प्रहरी पोष्ट, मधुवनया पलि ब्वयेकूगु दु । पलि ब्वयेकूबलय् प्रहरीपिन्त लिच्वः लाःगु दु ।
फसं उपमहानगरपालिकाया छ्व, कःनि, तरकारी लिसेंया बालीइ क्षति जूगु लिसें सिमरा एफएमया टावर तकं क्वःदःगु दु । गुलिखे थासय् फसं सिमा तकं क्वःथःगु दु । छेँया कःसिइ तयातःगु सोलार प्यानल नं फसं ब्वयेकूगु दु ।
फसं एसईई परीक्षा लिच्वः लाःगु प्रहरीं जानकारी ब्यूगु दु । सिमरा क्षेत्रया सुपरिटेन्डेन्ट शंकर आचार्यं धयादी, “बाघौतक वःगु ‘प्वं वा’ व फसं यानाः विद्यार्थी्पिन्सं च्वये तकं मफुत । उकिं थप ई उपलब्ध याकेगु निर्णय जूगु दु ।
थ्वसिबें न्ह्यः बाराया फेटा गाउँपालिका लिसेंया थासय् धाकुफय् वयाः २७ म्ह मनूत सीगु खः । पर्सा नं धाकुफय्या मारय् लाःगु खः । उगु थाय्या लिच्वः लाःपिन्त टहराय् तयातःगु दु । अनया अवस्था बारे धाःसा जानकारी मवःनिगु प्रहरीं जानकारी ब्यूगु दु ।
०००
नेपालभाषा ख्यःया पुलांम्ह भाषासेवी अष्टमुनि गुभाजुया अन्तिम संस्कार थौं मंगलवाः येँया टेकु टेकू दोभान जुइगु जुगु दु ।
वयकः म्हिगः सनिलय् यलया महालक्ष्मीस्थानय् च्वंगु गणेशमान मेमोरियल अस्पतालय् मदुगु खः ।
वयकःया सिइम्ह थौं सुथय् टेकु दुवानय् हेधुकुगु दसा थौं सुथय् ११ बजे अन्तिम संस्कार जुइगु खँ वयकःया छेँजः पिन्सं धाःगु दु ।
मदुम्ह गुभाजु नेपालभाषा ख्यःया पुलाम्ह कार्यकर्ता व साहित्यकार नं खः ।