काठमाडौं । गर्भ रोक्न के गर्नुपर्छ ? सजिलो उत्तर हो- परिवार नियोजनका अस्थायी साधन प्रयोग गर्ने । अस्थायी साधन महिलाका लागि थरिथरिका छन् भने पुरुषहरूका लागि मात्र कण्डम एउटा अस्थायी साधन हो । त्योभन्दा अर्को विकल्प भनेको प्राकृतिक विधि हो, जुन वीर्य स्खलन गर्नुअघि लिंगलाई योनीबाट बाहिर निकाल्नु । तर, यो विधिले गर्भ रोक्छ भन्ने यकिन हुँदैन ।
महिलाका लागि सुइदेखि खाने चक्कीहरू उपलब्ध छन् । तर, अब भने पुरुषहरूका लागि पनि गर्भनिरोधक चक्कीहरू पनि बजारमा आएको छ । जसले अनिच्छित गर्भबाट बच्न सहयोग पुग्ने छ ।
अहिले विश्वभर दुई अरबभन्दा बढी पुरुषहरू छन्, जो आफ्नो प्रजनन उमेरमा छन्, अर्थात् पिता बन्ने सबैभन्दा राम्रो उमेरमा । कयौं पटक अनिच्छित गर्भधारणका घटना पनि बाहिर आउने गर्छन् । महिलाहरूले अक्सर अनावश्यक गर्भधारणबाट बच्नको लागि भार वहन गर्नुपर्छ, जबकि पुरुषहरूले आफ्नो प्रजनन रोक्नको लागि कुनै विकल्प छैन ।
हामी भन्न सक्छौं कि पुरुषहरू अनावश्यक गर्भावस्था रोक्न कुनै पनि तरिकाले मद्दत गर्न सक्षम छैनन् । यस्तो अवस्थामा अहिले खुसीकाे खबर आएकाे हाे ।
अब पुरुषहरूको लागि अनावश्यक गर्भावस्था रोक्न धेरै विकल्पहरू छन् । पुरुषहरूसँग पनि यस्ता धेरै विकल्पहरू छन् जुन तुरुन्तै किन्न सकिन्छ । तर, गर्भवती हुन नदिन बजारमा जे पनि पाइन्छ, त्यहाँ कुनै सय प्रतिशत ग्यारेन्टी छैन कि तिनीहरू पूर्ण रूपमा प्रभावकारी हुनेछन् वा हुनेछैनन्।
प्रजनन् क्षमता नियन्त्रणमा पुरुषको चासो
अहिले विश्वभर अधिक पुरुषहरूले आफ्नो प्रजनन क्षमता नियन्त्रण गर्न चासो देखाउँछन्। गेट्स फाउन्डेसन र संयुक्त राष्ट्रसंघजस्ता संस्थाहरूद्वारा समर्थित विश्वव्यापी अध्ययनले पुरुषहरूमा गर्भनिरोधकहरूमा रुचि बढ्दै गएको देखाएको छ ।
बंगलादेशमा ७६ प्रतिशत, नाइजेरियामा ७६ प्रतिशत, भियतनाममा ७० प्रतिशत, कंगोमा ६६ प्रतिशत,आइभरी कोस्टमा ६२ प्रतिशत पुरुष, केन्यामा ५२ प्रतिशत पुरुष र अमेरिकामा ३९ प्रतिशत पुरुषले यसमा चासो देखाएका छन् ।
पुरुषहरूका लागि गर्भनिरोधक विकल्पहरू
पुरुषहरूले खान र प्रयोग गर्न मिल्ने गर्भनिरोधकका लागि वैज्ञानिकहरू सयभन्दा बढी आविष्कारहरूमा काम गरिरहेका छन् । कतिपय विधिहरूले शुक्राणुको विकास हुनबाट रोक्छ । अन्य विधिहरूले शुक्राणुलाई पौडी खेल्नबाट रोक्नमा ध्यान केन्द्रित गर्छ, जसले शुक्राणु अण्डामा पुग्न सक्दैन । अन्य विधिहरूले शुक्राणुलाई फेरि रोक्छ ।
केही प्रविधिहरूले शुक्राणुलाई अण्डा निषेचन गर्नबाट रोक्न सक्छ । अहिलेसम्म पुरुषहरूको लागि नयाँ गर्भनिरोधक विधिहरू विकास गर्ने प्रयासहरू बारम्बार असफल भएका छन् । हालसम्म काँधमा लागू गरिएको एनईएस/टी जेल क्लिनिकल परीक्षणहरूमा दौडको नेतृत्व गरिरहेको छ । थप रूपमा त्यहाँ कन्ट्रालाइन भनिने जेल छ जसले शुक्राणु बोक्ने नलिकालाई रोक्छ र तपाईंको रोजाइको गैर–हर्मोनल दैनिक गोली पनि हुन्छ ।
अहिले मानिसमा यसको परीक्षण भइरहेको छ तर आगामी ५ देखि १० वर्षमा यो बजारमा उपलब्ध हुनेछन् । पुरुषहरूको लागि जन्म नियन्त्रणमा काम गरिरहेकी नर्स ल्याब्रिट भन्छिन्, ‘अहिले पुरुषहरूले थर्मल गर्भनिरोधक प्रयोग गर्न सक्छन्, यसका लागि पर्खनु पर्दैन।’ ल्याब्रिटले आफ्नो व्यक्तिगत समस्यालाई ध्यानमा राखेर यी सिलिकन रिङ्हरू आविष्कार गरेका हुन् ।
थर्मल गर्भनिरोधक
शुक्राणु उत्पादन तापमानप्रति संवेदनशील हुन्छ । याे रिङ्ग अण्डकोषलाई शरीरको नजिक लैजान्छन्,जसले गर्दा शरीरको प्राकृतिक तापलाई सोस्न सक्षम हुन्छ । तापक्रममा केही डिग्रीको वृद्धिले पुरुषको प्रजनन क्षमतालाई अस्थायी रूपमा रोक्न सक्छ । तताउने प्याचसहितको थर्मल अन्डरवेयर फ्रान्समा बिक्री भइरहेको छ । यसमा अण्डकोषलाई तातोको तहमा बेर्छ, जसले शुक्राणु उत्पादनमा बाधा पुर्याउँछ। प्रजनन अनुगमन गर्ने मुख्य तरिकाहरूमध्ये एक सेमिनोग्राम (वीर्य परीक्षण) मार्फत हो, जसले शुक्राणुको गुणस्तर मूल्याङ्कन गर्दछ ।
यो समस्या समाधान गर्न एक जर्मन खोजकर्ता डा. रोल्फ तोबिशले एक होम सेमिनोग्राम विकसित गरेको छ । यो एक उपकरणमार्फत घरमा बसेर आफ्नो फर्टिलिटी जाँच गर्न सकिन्छ । तर, यो उत्पादन बजारमा ल्याउनु चुनौती बनेको छ । यसका लागि चिकित्सा प्रमाणीकरण गर्न धेरै समय लाग्नुकाे साथै महँगो पनि छ । ठूला औषधि कम्पनीहरू यसमा लगानी गर्न तयार छैनन्।
उनीहरूले एक महिनाको १० मिनेट मात्र अण्डकोषलाई तताउने थर्मल गर्भनिरोधक उपकरण पनि विकास गरेका छन् । यसले पुरुषको प्रजनन क्षमतालाई अस्थायी रूपमा रोकेको उनीहरूको दाबी छ ।
‘मेडिकल प्रमाणीकरणमा धेरै वर्ष लाग्न सक्छ,’ तोबिशले भने, ‘व्यापक प्रयोगशाला अनुसन्धान, क्लिनिकल परीक्षण र स्वास्थ्य अधिकारीहरूबाट स्वीकृति चाहिन्छ।अन्तिम उपायको रूपमा, धेरै आविष्कारकहरूले आफ्ना उत्पादनहरूलाई सेक्स वा स्वस्थ खेलौनाको रूपमा छुट्टै ब्रान्ड गर्छन्।’
