काठमाडौं । वैज्ञानिकहरूले सूर्यमा ठूलो प्वाल फेला पारेका छन् । यो सूर्यको भूमध्य रेखामा बनेको छ। यो २ डिसेम्बर २०२३ मा पत्ता लगाइएको थियो। तर २४ घण्टाभित्रै यो तिव्र गतिमा फैलिएर ८ लाख किलोमिटर चौडा भयो ।
यसको मतलब यो चौडाइमा पृथ्वीजति ठूला ६० पिण्डहरू फिट हुन सक्छन्। यो एक अस्थायी प्वाल हो। तर वैज्ञानिकहरू यसको अचानक गठनबाट आश्चर्यचकित र चिन्तित छन्।
यस प्वालबाट विकिरणको भयानक स्तर बाहिर निस्किरहेको छ। जुन तिब्र गतिमा पृथ्वी तिर आउदैछ । यो प्वाललाई कोरोनल होल भनिन्छ।
२४ घन्टासम्म विस्तार भइसकेपछि यो प्वालको दिशा अर्को २४ घण्टामा अर्थात् डिसेम्बर ४ मा पृथ्वीतिर फर्कियो । यसको मतलब यो प्वाल सीधै पृथ्वीतिर हेरिरहेको छ।
सूर्यलाई एकै ठाउँमा राख्ने चुम्बकीय क्षेत्र अचानक फुट्दा कोरोनल होलहरू बन्छन्। त्यसैले खाली ठाउँमा गाढा रंगको प्वाल बनाउँछ । अर्थात् सूर्यको सतहमा प्रतिक्रिया गर्ने तातो हिलियम केही समयको लागि त्यो ठाउँबाट टाढा सर्छ। यस प्वालबाट भयानक सुपरफास्ट विकिरण निस्कन्छ।
तिनीहरू सूर्यको चम्किलो सतहमा कालो धब्बाहरू जस्तै देखिन्छन्। जसलाई सनस्पट भनिन्छ। तर खुल्ला आँखाले देख्न सकिँदैन। तिनीहरूलाई हेर्नको लागि पराबैजनी प्रकाशको सहारा लिनुपर्छ। यी कालो दागहरूबाट निस्कने विकिरण सामान्य सौर्य वायुको तुलनामा धेरै गुणा छिटो सर्छ।
पछिल्लो पटक यस वर्ष मार्चमा यस्तो खाल्डो बनेको थियो। त्यहाँबाट विकिरण निस्केर पृथ्वीमा पुग्यो । यो छ वर्षमा सबैभन्दा खराब भूचुम्बकीय आँधी थियो। यस प्वालबाट जी २ स्तरको भूचुम्बकीय आँधी आउन सक्छ। यस कारण पृथ्वीमा रेडियो ब्ल्याकआउट हुन सक्छ।
यो कोरोनल प्वाल सूर्यको सतहमा कति समय रहनेछ भन्ने अहिलेसम्म थाहा छैन। तर पछिल्लो पटक बनेको कोरोनल होल सूर्यमा २७ दिनसम्म जीवित थियो। तर नासाले चाँडै नै यो प्वालले आफ्नो स्थान परिवर्तन गरेर पृथ्वीबाट फरक दिशामा सर्ने भविष्यवाणी गरेको छ। यसबाट पृथ्वीलाई फाइदा हुनेछ।
