काठमाडौं— आज फेब्रुअरी २ (माघ १९) विश्वभर विश्व सिमसार दिवस (World Wetlands Day) मनाइँदैछ। सिमसार क्षेत्रहरूको संरक्षण र दिगो व्यवस्थापनको महत्त्वबारे जनचेतना फैलाउने उद्देश्यले हरेक वर्ष यो दिवस मनाइन्छ।
सिमसार क्षेत्रको महत्त्व
सिमसार क्षेत्रहरू जैविक विविधताको मुख्य आश्रयस्थल हुन्। यी क्षेत्रले जलवायु परिवर्तनको असर न्यून गर्ने, बाढी तथा सुख्खा नियन्त्रण गर्ने, पानी शुद्धिकरण गर्ने लगायत विभिन्न पारिस्थितिक सेवाहरू प्रदान गर्छन्। साथै, सिमसार पर्यटन, कृषि, मत्स्यपालन, र अन्य जीविकोपार्जनका स्रोतका रूपमा समेत महत्वपूर्ण छन्।
नेपालका सिमसार क्षेत्रहरू
नेपालमा हालसम्म १० वटा सिमसार क्षेत्रहरू अन्तर्राष्ट्रिय रामसार सूचीमा सूचीकृत छन्। तीमध्ये कोशी टप्पु वन्यजन्तु आरक्ष, बर्दिया र चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज भित्रका सिमसार क्षेत्र, रारा ताल, घोडाघोडी ताल, र जगदीशपुर जलाशय, प्रमुख हुन्।
सिमसार क्षेत्रमा बढ्दो चुनौती
अत्यधिक दोहन, अतिक्रमण, फोहोर व्यवस्थापनको अभाव, जलवायु परिवर्तनको असर, र अव्यवस्थित विकासका कारण सिमसार क्षेत्रहरू संकटमा परेका छन्। जलचर तथा स्थलीय वन्यजन्तुको बासस्थान बिग्रँदा जैविक विविधता समेत खतरामा पर्दै गएको छ।
सिमसार संरक्षणका लागि आवश्यक पहल
नेपाल सरकारले सिमसार संरक्षण नीति लागू गर्दै विभिन्न कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ। स्थानिय तह, सरोकारवाला निकाय, र समुदायको सक्रिय सहभागितामा सिमसार क्षेत्रको व्यवस्थापनलाई प्रभावकारी बनाउन आवश्यक छ।
यस वर्षको विश्व सिमसार दिवसको नारा “सिमसार पुनर्स्थापना” रहेको छ, जसले नष्ट हुँदै गएका सिमसार क्षेत्रको पुनर्जीवन आवश्यक रहेको सन्देश दिन्छ। सिमसार क्षेत्रको दीर्घकालीन संरक्षण वातावरणीय सन्तुलन, जैविक विविधताको रक्षा, र मानव जीवनका लागि अत्यावश्यक रहेको विज्ञहरू बताउँछन्।
